Φυτά σε γραμματόσημα

Ομιλία του Γιάννη Σπαντιδάκη για φιλοτελιστές και όσους αγαπούν τη Φύση. 

Η διάλεξη διοργανώνεται από τον Σύλλογο Αποφοίτων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει θέμα: 

ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τα φυτά στα γραμματόσημα του κόσμου. 

Ομιλητής είναι ο Γεωπόνος - Κηποτέχνης Γιάννης Σπαντιδάκης. 

Τετάρτη 3 Απριλίου 2013, ώρα 19:00. Στο Αμφιθέατρο του Συνεδριακού Κέντρου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Γεωργικό Μουσείο, Ιερά οδός 75, Βοτανικός, Αθήνα. 

Κάποιος ρώτησε 4. Για την αλόη.

Ο Ν.Μ. από την Κορινθία ζήτησε πληροφορίες σχετικά με το επιστημονικό όνομα της φαρμακευτικής αλόης. 

Να η απάντηση: 

Το όνομα της αλόης

Μια και η αλόη είναι ένα φυτό επίκαιρο λόγω των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων είναι ευκαιρία να λύσουμε μία παρεξήγηση σχετική με το όνομά της. Πολλοί άνθρωποι τη ζητούν με το όνομα Aloe vera Miller barbadensis ή με συνδυασμούς αυτών των λέξεων. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι απόλυτα σωστό.  

Το επίσημο όνομα της αλόης σήμερα είναι, Aloe vera. Στα συγγράματα της Βοτανικής αναφέρεται ως Aloe vera (L.) Burm. f. Όπου Aloe είναι το όνομα του γένους, vera το όνομα του είδους και μετά αναφέρονται οι επιστήμονες που ταυτοποίησαν και ταξινόμησαν την φαρμακευτική αλόη στο διεθνές σύστημα ονοματολογίας των φυτών. Το «L.» σημαίνει τον περίφημο Κάρολο Λινναίο (1707-1778) και το Burm. f. τον N. L. Burman (1734-1793). 
Παλιότερα η φαρμακευτική αλόη ονομάζονταν Aloe barbadensis και Aloe vulgaris. Όμως αυτά τα δύο σήμερα θεωρούνται συνώνυμα του κύριου ονόματος του φυτού. Έτσι αν κάποιος θέλει να ζητήσει τη γνήσια φαρμακευτική αλόη δεν έχει παρά να χρησιμοποιεί το κανονικό και σύγχρονο όνομά της, Aloe vera. 

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 13 του περιοδικού Ερασιτέχνης Κηπουρός και νομίζω ότι εξηγεί ακριβώς πως έχουν τα πράγματα. 

Για αναρτήσεις σχετικές με την αλόη πατήστε,  εδώ

Σχετικά με την ονοματολογία και την ταξινόμηση των φυτών μπορείτε να δείτε εδώ: The International Plant Name Index. 

Saturnia pyri, η μεγαλύτερη νυχτοπεταλούδα της Ευρώπης

Στις 21.3.2013 είχα δημοσιεύσει αυτό: Το γνωρίζετε;   

Τελικά χάρη στα ιστολόγια,  Ελληνική Φύση και Vivre Simplement En Grece (τους ευχαριστώ πολύ) έμαθα ότι η «πεταλούδα» της εικόνας είναι η Saturnia pyri, η μεγαλύτερη νυχτοπεταλούδα της Ευρώπης με άνοιγμα φτερών περίπου 12 εκ. Οι κάμπιες της έχουν μια ιδιαιτερότητα παράγουν ήχους για να επικοινωνούν μεταξύ τους όπως αναφέρει η ιστοσελίδα  A.R. Pittaway - Saturniidae of the Western Palaearctic.

Αλλεργία στη γύρη της ελιάς

Όσοι έχουν αλλεργία στη γύρη της ελιάς αλλά έχουν ελαιόδεντρα κοντά τους, τώρα την άνοιξη, μπορούν να τα κλαδέψουν. Μ' αυτό τον τρόπο θα αποφύγουν την ανθοφορία και την γύρη, επομένως. Όμως τα δέντρα δεν θα δώσουν καρπούς. 

Το κλάδεμα δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο, μειώνουμε όλα τα κλαδιά το ίδιο κατά το 1/3 ή το 1/4 του μήκους των. Μοιάζει δηλαδή, με το κλάδεμα που κάνουμε σε μπορντούρες από θάμνους ή μικρά δέντρα. Φυσικά αυτό δεν είναι κλάδεμα με σκοπό την ανθοφορία, αλλά την αποφυγή της. 

Αφαιρούμε δηλαδή από τα κλαδιά, εκείνο το τμήμα τους που θα έδινε τα άνθη και τις ελιές αργότερα. Από αυτή την άποψη μοιάζει με το κλάδεμα της μουριάς. 

Σίγουρα είναι κρίμα να εμποδίζει κανείς την παραγωγή ελιάς, όμως το ζήτημα της αλλεργίας αφορά κυρίως δέντρα που βρίσκονται σε πεζοδρόμια πόλεων. 

Οι ελιές που παράγουν αυτά, είναι αβέβαιο αν μπορούν να φαγωθούν ή να δώσουν λάδι καθώς πρέπει να ελέγξει κανείς αν περιέχουν στο εσωτερικό τους βλαβερές ουσίες για την υγεία. Ουσίες που προέρχονται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και τη γενική ατμοσφαιρική ρύπανση των πόλεων. 

Κάποιος ρώτησε 3 . Για την αχλαδιά.

...  για την αχλαδιά

Καλημέρα! Ήθελα μια γνώμη από σας.

Έχω φυτέψει 8 γυμνόριζα δέντρα (όλα διαφορετικά: ροδιά, βερυκοκιά, δαμασκηνιά, κλπ) σε ένα χωράφι που είναι γενικά ακαλλιέργητο (εγκαταλελειμμένο 20 χρόνια). Τα δέντρα έχουν αρχίσει να ανθίζουν όλα αλλά μόνο σε μια κοντούλα αχλαδιά είδα να ανεβαίνουν μυρμήγκια και να έχει μαυρες κηλίδες στα φύλλα (στα λίγα που έχει βγάλει ή αυτά που είναι ακόμα μπουμπούκια). Επειδή δεν έχω καθόλου εμπειρία ρωτώ: Πρέπει να ψεκάσω επειγόντως; Πρέπει να βάλω δακτυλίους για να μην ανεβαίνουν; Αν δεν κάνω τίποτα υπάρχει φόβος να καταστρέψουν το δέντρο; Θα δω το φαινόμενο και στα άλλα δέντρα; 

Ευχαριστώ! Κ. Σ.τεφ.

Να η απάντηση: 

Αυτό που περιγράφετε μοιάζει με προσβολή από φουζικλάδιο, του οποίου η πρόληψη και η καταπολέμηση γίνεται ψεκάζοντας κάποιο χαλκούχο μυκητοκτόνο. Υπάρχουν πάρα πολλά στην αγορά. Από το φουζικλάδιο προσβάλονται τα μηλοειδή. 

Όμως, η παρουσία μυρμηγκιών είναι ένδειξη ότι κάπου υπάρχουν μελίγκρες. Οι τελευταίες καταπολεμούνται ψεκάζοντας με κάποιο ειδικό εντομοκτόνο. Οι δακτύλιοι μπορούν να σταματήσουν τα μυρμήγκια αλλά δεν κάνουν τίποτε στις μελίγκρες. Αυτές προσβάλλουν πάρα πολλά είδη φυτών, καλλωπιστικά, καρποφόρα αλλά και λαχανικά. 

Πριν κάνετε κάτι δείτε προσεκτικά τις κηλίδες στα φύλλα. Είναι κηλίδες ή πρόκειται για μικρά μαύρα έντομα, μελίγκρες δηλαδή; Στη συνέχεια ενεργείστε αντίστοιχα. 

Επίσης, αν στην περιοχή σας υπάρχουν πολλές αχλαδιές ή και μηλιές, ο τοπικός γεωπόνος θα μπορεί να σας κατευθύνει σχετικά με τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνετε κάθε εποχή.  

Το γνωρίζετε;

Αν κάποιος γνωρίζει το όνομα αυτής της τεράστιας «πεταλούδας» ας στείλει μια απάντηση. Το άνοιγμα των φτερών της όπως φαίνεται και στη φωτογραφία είναι περίπου 12 εκατοστά. 

Για απαντήσεις ή σχόλια πατήστε στο «σχόλια, ερωτήσεις», βρίσκεται στο κάτω μέρος του άρθρου με κόκκινα γράμματα. 

Η απάντηση βρέθηκε και είναι εδώ.

Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις

Αυτά δεν είναι κάποιο νέο, άγνωστο είδος αγριολούλουδου. Είναι το κάτω μέρος των ανθέων μιας βερικοκιάς. Όπως και τα νομίσματα έτσι και τα άνθη έχουν δύο όψεις. Σε ορισμένα είδη φυτών, ένα απ' αυτά είναι η βερικοκιά, και οι δύο πλευρές του άνθους είναι το ίδιο εντυπωσιακές. Εδώ, στη φωτογραφία βλέπουμε τις λεπτομέρειες της κάτω πλευράς του άνθους της βερικοκιάς. Φανταστείτε το έδαφος γύρω απ' αυτήν να ήταν όλο στρωμένο με άνθη. Δυστυχώς (ή ευτυχώς, όπως θα δείτε στη συνέχεια) η δική μου βερικοκιά είναι ακόμη μικρή και μπορώ να πω ότι είναι καλά θρεμμένη, έτσι δεν χάνει πάρα πολλά λουλούδια. 

Από τα πάρα πολλά άνθη που κάνουν τα καρποφόρα δέντρα ένα πολύ μικρό ποσοστό μόνο εξελίσσεται σε καρπούς. Και απ' αυτούς πολύ λίγοι καταφέρνουν να ωριμάσουν. Το πόσα λουλούδια θα καταφέρουν να γίνουν ώριμοι καρποί εξαρτάται από τη θρεπτική κατάσταση του δέντρου αλλά και από εξωτερικούς παράγοντες. Αν, για παράδειγμα, κατά την ανθοφορία πέσει χαλάζι, μια πολύ δυνατή βροχή ή ένας παγετός, τότε πολλά άνθη θα χαλάσουν. 

Μέχρι πότε κλαδεύουμε;

Το λεγόμενο «ανοιξιάτικο» κλάδεμα, γίνεται από τον Ιανουάριο μέχρι και τα μέσα Μαρτίου περίπου. Το πότε ακριβώς θα ξεκινήσει εξαρτάται από το κλίμα της περιοχής, όσο πιο βόρεια είμαστε τόσο αργότερα ξεκινά και τόσο αργότερα τελειώνει. Στις αρχές αυτής της περιόδου κλαδεύουμε φυτά που δεν κινδυνεύουν από τις παγωνιές. Έτσι όταν, αφού κλαδέψουμε, βγάλουν τα φυτά νέους βλαστούς, αυτοί δεν θα κινδυνεύσουν από το κρύο. Λίγο αργότερα, κλαδεύουμε αυτά που κινδυνεύουν.

 Όλα αυτά τα κλαδέματα πρέπει να γίνουν πριν τα φυτά ξυπνήσουν απ΄τον χειμωνιάτικο λήθαργο. Καταλαβαίνουμε ότι ξύπνησαν επειδή βλέπουμε ότι στους οφθαλμούς των κλαδιών τους εμφανίστηκε η νέα βλάστηση. Τότε είναι πια αργά για να κλαδέψουμε και αν το κάνουμε θα χάσουμε τα άνθη και τα φύλλα που θα μας έδινε η νέα βλάστηση. 

Αυτά ισχύουν για φυτά που ανθίζουν πάνω σε κλαδιά που ξεκινούν να σχηματίζονται την άνοιξη του τρέχοντος έτους. Τέτοια είναι, η θαμνώδης τριανταφυλλιά, η μπουγκανβίλια, το γιασεμί, το λιγούστρο το νυχτολούλουδο και πολλά ακόμη.

Σχετικά με το κλάδεμα δείτε και αυτό: 
Πότε κλαδεύουμε;

Οτιδήποτε σχετικό με το κλάδεμα υπάρχει σε αυτό το μπλογκ, θα το βρείτε πατώντας στην ετικέτα: κλάδεμα

Μπλε ορτανσίες

Το φυσικό χρώμα των λουλουδιών της ορτανσίας δεν είναι μπλε αλλά ροζ ή λευκό. Μπορούμε όμως να αποκτήσουμε μπλε ορτανσίες κάνοντας το εξής: 

Ξεκινώντας απ' την άνοιξη, δίνουμε στις ορτανσίες μας ειδικό λίπασμα που περιέχει αλουμίνιο. Αυτό μειώνει το pH του εδάφους, δηλαδή το κάνει πιο όξινο και το φυτό «αντιδρά» αλλάζοντας το χρώμα των λουλουδιών του. 

Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν τουλάχιστον δύο σκευάσματα που κάνουν αυτή τη δουλειά. Για να τα βρείτε ζητήστε, «λίπασμα που κάνει μπλε τα άνθη της ορτανσίας».

Αυτά εδώ αφορούν επίσης τις ορτανσίες: 
Κλάδεμα και πολλαπλασιασμός
Η ορτανσία το φθινόπωρο

Κάποιος ρώτησε 5. Για την ορτανσία

Λίπασμα σε γλαστρικά φυτά

Ο χώρος μιας γλάστρας είναι περιορισμένος, επομένως το φυτό που ζει εκεί δεν μπορεί να βρει πολλά θρεπτικά στοιχεία μέσα στο χώμα απλώνοντας τις ρίζες του. Γι' αυτό και είναι πολύ σημαντικό να δίνουμε τακτικά λίπασμα στα γλαστρικά φυτά. Κι όταν λέμε τακτικά, εννοούμε κάθε 2-3 εβδομάδες. Οι λιπάνσεις όμως σταματούν το χειμώνα και το καλοκαίρι. Τις περιόδους αυτές οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη των φυτών. 

Η σύνθεση των λιπασμάτων που δίνουμε στα γλαστρικά φυτά δεν διαφέρει από αυτά που δίνουμε σε φυτά που ζουν στο χώμα. Καλό είναι όμως να διαφέρει η μορφή τους. Συγκεκριμένα, στα γλαστρικά πρέπει να δίνουμε λίπασμα είτε σε μορφή σκόνης είτε σε υγρή. Δηλαδή σε υδατοδιαλυτή μορφή. Αποφεύγουμε τα κοκκώδη λιπάσματα γιατί αφήνουν πολλά άλατα μέσα στη γλάστρα. Άρα, τα «μπλε μπαλάκια» τα βάζουμε στην άκρη για να τα δώσουμε σε όποιο φυτό μας ζει στο χώμα. 

Ως προς την ποσότητα, δεν πειράζει αν δώσουμε πια αραιή δόση από αυτή που συνιστά ο κατασκευαστής του λιπάσματος. Αν όμως δώσουμε πιο πυκνή, δηλαδή περισσότερο λίπασμα, τότε μπορεί να εμφανιστούν ζημιές στα φυτά μας.  

Άνοιξη στο Διομήδειο Βοτανικό Κήπο

Ο Διομήδειος Βοτανικός Κήπος βρίσκεται στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Δαφνί, στην αρχή της Ιεράς Οδού. Είναι ένας από τους ωραιότερους και πλουσιότερους σε ποικιλία ελληνικούς κήπους. Η ιδιαιτερότητά του σε σχέση με άλλους βοτανικούς κήπους του κόσμου είναι ότι στον ίδιο χώρο συνυπάρχουν η αυτοφυής χλωρίδα της Αττικής μαζί με φυτά απ' όλο τον πλανήτη. 

Εδώ θα δείτε μια μικρή επιλογή από ανοιξιάτικα στιγμιότυπα του κήπου, δηλαδή εικόνες από φυτά που βρίσκονται στον Διομήδειο κήπο και ανθίζουν από το Μάρτιο μέχρι και τις αρχές του Μαΐου. Κάθε εποχή έχει τα δικά της αλλά θα χρειάζονταν ένα μεγάλο βιβλίο ή μια ιστοσελίδα για να τα παρουσιάσουμε όλα. Θα επανέλθω περίπου στα μέσα του Μαΐου για να «ανεβάσω» εδώ όσες βρω από τις ... ατραξιόν εκείνης της εποχής. 

Μανόλια στελάτα, Μάρτιος 2006 (φωτ. Δ.Α.)

Μανόλια στελάτα, Μάρτιος 2006 (φωτ. Δ.Α.)

Καμέλια, Μάρτιος 2006 (φωτ. Δ.Α.) 

Παιώνια, Απρίλιος 2005 (φωτ. Δ.Α.)

Παρτέρια με τριανταφυλλιές στον Ανθώνα, Μάιος 2006 (φωτ. Δ.Α.)

Ίριδες στον Ανθώνα, Μάρτιος 2010 (φωτ. Τ.Α.)

Κέρρια, Μάρτιος 2006 (φωτ. Δ.Α.)

Τριανταφυλλιά στον ανθώνα, Μάρτιος 2006 (φωτ. Δ.Α.)

Νάρθηκας (Ferula communis), Μάρτιος 2006 (φωτ. Δ.Α.)

Πληροφορίες

Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Διομήδους

Ιερά Οδός 401, Χαϊδάρι, Αττική. Τηλ.: (xx30) 210.58.11.557, e-mail: uabotgd@otenet.gr, www.diomedes-bg.uoa.gr

Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά 8.00 - 14.00, Σ/Κ 10.00-15.00. Ο κήπος είναι κλειστός την Καθαρά Δευτέρα, τη Μεγάλη Παρασκευή, την Κυριακή του Πάσχα, την Πρωτομαγιά, το διάστημα από 15 Ιουλίου έως 31 Αυγούστου, την ημέρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Στον κήπο δεν επιτρέπεται η είσοδος σε κατοικίδια ζώα. 

Φρέζιες

Άνοιξαν οι πρώτες φρέζιες της χρονιάς. Είναι μέσα σε μια γλάστρα, παρέα με μια μπουγκανβίλια και θα μείνουν ανθισμένες για 1 μήνα τουλάχιστον. 

Τα πρώτα λουλούδια άνοιξαν.

Ένα φθινόπωρο, πριν 4-5 χρόνια, φύτεψα στη γλάστρα αυτή 2-3 βολβούς φρέζιας. Σήμερα η γλάστρα είναι σχεδόν γεμάτη από λουλούδια. Μάλιστα, κάθε τόσο, στις αρχές του καλοκαιριού βγάζω μερικούς βολβούς απ’ το χώμα και τους μεταφέρω αλλού για να αραιώσουν κάπως. Καταλαβαίνω ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι αναγνώστες αυτών εδώ των γραμμών δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τις φρέζιές μου, και πολύ καλά κάνουν. 

Όμως αν θέλετε και εσείς να γεμίσουν τα παρτέρια και οι γλάστρες σας από φρέζιες ή άλλα βολβώδη φυτά, τότε κάντε το εξής: 

Όταν «τελειώσουν» τα λουλούδια κόψτε το κοτσάνι τους απ’ τη βάση του. Φυσικά αν μαζεύετε τα άνθη για το ανθοδοχείο δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι περισσότερο. Συνεχίστε να ποτίζετε κανονικά τους βολβούς, όποτε το χρειάζονται, μέχρι να κιτρινίσουν εντελώς τα φύλλα τους. Αυτό για τις φρέζιες γίνεται κάποια στιγμή στην αρχή του καλοκαιριού. Μ΄ αυτό τον τρόπο την επόμενη χρονιά θα έχετε περισσότερα λουλούδια και την μεθεπόμενη ακόμη περισσότερα. 

Έρχονται κι άλλα τις επόμενες μέρες. 

Να και η εξήγηση: Οι βολβοί, τα ριζώματα, οι κόνδυλοι, είναι όργανα μέσα στα οποία τα φυτά αποθηκεύουν θρεπτικές ουσίες. Είναι όμως και πολλαπλασιαστικά όργανα. Όταν ένα βολβώδες φυτό, όπως είναι η φρέζια, φτιάχνει σπόρους χρησιμοποιεί θρεπτικά στοιχεία που βρίσκονται αποθηκευμένα μέσα στο βολβό, με συνέπεια ο τελευταίος να λεπταίνει, να αδυνατίζει με άλλα λόγια. Αν εμείς κόψουμε τα λουλούδια, το φυτό δεν μπορεί να φτιάξει σπόρους για να αναπαραχθεί, οπότε ο βολβός μένει «χοντρούλης» και δυνατός. Μάλιστα για να πετύχει το φυτό την αναπαραγωγή του, την επιβίωση του είδους δηλαδή, δίπλα στον παλιό βολβό εμφανίζονται νέοι. Αυτοί, μαζί με τον παλιό φυσικά, είναι που θα μας δώσουν κι άλλα λουλούδια την επόμενη άνοιξη. 

Γίνονται τώρα ΜΑΡΤΙΟΣ

Μέχρι τα μέσα του Μαρτίου περίπου μπορούμε ακόμη να φυτέψουμε γυμνόρριζα δέντρα και τριανταφυλλιές. 

Κλαδεύουμε ό,τι ανθίζει τώρα, όταν είναι ανθισμένο ή αφού «τελειώσουν» τα λουλούδια. Δηλαδή, κλαδεύουμε: τσιντόνια, φορσύθια, βιβούρνο τίνους, εχίνοπα (αν χρειάζεται), καλλωπιστική δαμασκηνιά (προύνο). 

Κλαδεύουμε τους θάμνους στις μπορντούρες. Όπως, λιγούστρο, φωτίνια, βιβούρνο τίνους, βιβούρνο λούσιντουμ κ.ά. 

Αρχίζουμε να βάζουμε λίπασμα σε καλλωπιστικά στον κήπο ή σε γλάστρες. 

Σπέρνουμε ζίννια, πορτουλάκα,κατιφέ κ.ά.  

Φυτεύουμε βολβούς και ριζώματα που θα ανθίσουν το καλοκαίρι, γλαδιόλες, ντάλιες, μιγγέ, κάννες. 

Σπέρνουμε ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές όταν η θερμοκρασία σταθεροποιηθεί πάνω από τους 10 C. Αν όμως έχουμε κάποιο προφυλαγμένο μέρος, μπορούμε να ξεκινήσουμε λίγο νωρίτερα. 

Σπέρνουμε καρότο, σπανάκι, παντζάρι, καλαμπόκι. 

Μεταφυτεύουμε σε μεγαλύτερη γλάστρα όποιο φυτό έχει τέτοια ανάγκη. 

Για τον Απρίλιο δείτε εδώ