Γυνέριο, γκαζόν 2 μέτρα ψηλό

Πολλοί γνωρίζουν το γυνέριο (ονομάζεται και κορταδερία), λίγοι όμως ξέρουν ότι είναι άμεσος συγγενής των περισσότερων από τα φυτά που χρησιμοποιούμε στους χλοοτάπητες αλλά, και των πολυτιμότερων (μάλλον) καλλιεργούμενων φυτών, δηλαδή των δημητριακών. Ολα τους ανήκουν στην ίδια βοτανική οικογένεια. Σε σχέση με τα διάφορα «γκαζόν», το γυνέριο γίνεται απλώς «λίγο» μεγαλύτερο. Μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 2,5 μ. σε ύψος όταν είναι ανθισμένο. 

Η ανθοφορία του ξεκινά μέσα στο καλοκαίρι και τα άνθη διατηρούνται μέχρι και την καρδιά του χειμώνα ή και περισσότερο. Αυτά είναι τεράστια στάχια που μοιάζουν να αλλάζουν απόχρωση ανάλογα με τη γωνία φωτισμού. Το τυπικό γυνέριο έχει υπόλευκα άνθη υπάρχει όμως και η ποικιλία Rosea με ροζ, φυσικά, άνθη. 

Στον κήπο θα το βάλουμε αν έχουμε χώρο, μια και μπορεί να καταλάβει ένα κύκλο διαμέτρου 1,5 μ. περίπου. Ενδιαφέρουσα είναι η χρήση του στην περίφραξη αφού μια σειρά από γυνέρια μπορεί να μην είναι πάρα πολύ ψηλή είναι όμως πρακτικά αδιαπέραστη. Αν θέλουμε ένα γυνέριο στη γλάστρα θα πρέπει να αναζητήσουμε τη μικρόσωμη ποικιλία Pumila (Υ: 1,5 μ. και Δ: 1,2 μ.) 
Είναι αειθαλές φυτό, αντέχει καλά στο κρύο (έως -15 ℃), δεν το προβληματίζουν ούτε η ζέστη, ούτε ο άνεμος, ούτε η αλμύρα της θάλασσας. Θέλει όμως ηλιόλουστη θέση. Θέλει χώμα βαθύ, δηλαδή έδαφος που δεν περιέχει κοντά στην επιφάνεια αδιαπέραστα στρώματα από βράχια. Δεν αγαπά και τα στάσιμα νερά, γι’ αυτό, ανάλογα με το χώμα του κήπου μας, ίσως χρειαστεί να σκορπίσουμε εκεί που θα το φυτέψουμε λίγη ελαφρόπετρα, για καλύτερη στράγγιση. Αυτές ήταν οι απαιτήσεις του, ας δούμε τώρα και ποιές φροντίδες χρειάζεται: 

Γυνέριο σε πάρκο της Καστοριάς. Το κρύο ποτέ δεν το ζημίωσε, όμως το κακό κλάδεμα ή σωστότερα το ελλειπές κλάδεμα έχουν ζημιώσει την εικόνα του. 

Για το πότισμα ποτέ δεν θα σας γράψω, «το τάδε φυτό θέλει πότισμα κάθε Χ μέρες» ή κάτι ανάλογο. Πώς θα μπορούσα να ξέρω πότε στεγνώνει το χώμα στον κήπο του κάθε αναγνώστη. Για το γυνέριο όταν δούμε ότι το χώμα στέγνωσε, τότε ποτίζουμε. Αυτό σημαίνει πιο συχνό πότισμα το καλοκαίρι και πολύ αραιό το χειμώνα. Για τροφή, του δίνουμε μια φορά το χρόνο, στην αρχή της άνοιξης μία δόση από πλήρες λίπασμα και μια δεύτερη στο τέλος του καλοκαιριού. Στα γλαστρικά γυνέρια όμως θα δίνουμε πιο συχνά: μία φορά το μήνα εκτός καλοκαιριού και χειμώνα. Με το κλάδεμα ο κανόνας είναι απλός: προς το τέλος του χειμώνα κόβουμε ό,τι υπάρχει 30 εκ. περίπου πάνω από το χώμα. Αυτό στην πράξη ακούγεται απλό, αλλά όταν έχουμε να κάνουμε με μεγάλα, ενήλικα γυνέρια, που έχουν διάμετρο 1 - 1,50 μ. δεν είναι και τόσο απλή δουλειά το κλάδεμα. 

Μεγάλο γυνέριο κλαδεμένο σαν να ήταν ένας κοινός θάμνος (φωτ. Δ.Α.)

Γι' αυτό στα μεγάλα γυνέρια ξεχνάμε τον κανόνα των 30 εκ. και κάνουμε ότι μπορούμε όπως φαίνεται και στην παραπάνω φωτ. 

Αν κουραστούμε με το κλάδεμα, δεν θα μας παιδέψουν καθόλου οι συνήθεις ύποπτοι όπως, η μελίγκρα, ο τετράνυχος και οι διάφοροι ενοχλητικοί μύκητες. Το γυνέριο δεν έχει εχθρούς. Ομως δεν μπορεί να πει κανείς ότι έχει μόνον φίλους, αφού η ακμή των τεράστιων φύλλων του είναι κοφτερή και οδοντωτή όπως ένα πριόνι.

Γυνέρια στον Διομήδειο Βοτανικό Κήπο (φωτ.Δ.Α.)

Ανεμώνη. Πώς φυτεύουμε τα ριζώματά της;

Το φθινόπωρο βρίσκουμε στα κέντρα κήπου ριζώματα ανεμώνης που μπορούμε να τα φυτέψουμε για να ανθίσουν την άνοιξη. Τα ριζώματά της είναι κάτι ακανόνιστα κομματάκια ... ξύλου. Η εμφάνισή τους δύσκολα σε πείθει ότι μπορούν τελικά να δώσουν λουλούδια. 

Το κόλπο με αυτά είναι το εξής: Πριν τα φυτέψουμε τα βάζουμε να μουλιάσουν για ένα βράδι μέσα σε νερό. Το άλλο πρωί θα δούμε ότι έχουν φουσκώσει και ότι πάνω τους διακρίνονται κάτι μικρά εξογκώματα, δηλαδή οι οφθαλμοί που θα δώσουν τους βλαστούς από τους οποίους θα εμφανιστούν αργότερα τα λουλούδια. Βάζουμε τα ριζώματα στο χώμα έτσι ώστε οι οφθαλμοί να «βλέπουν» προς τα πάνω. 

Για να μεγαλώσει το φυτό κανονικά και να κρατήσουν τα λουλούδια πολλές μέρες, φυτεύουμε μέσα σε χώμα, με καλή στράγγιση, γόνιμο και πλούσιο σε οργανική ουσία. Αυτά όλα σημαίνουν ότι στη γλάστρα χρησιμοποιούμε χώμα εξωτερικού χώρου καλής ποιότητας ανακατεμένο με λίγη ελαφρόπετρα, ενώ τη στιγμή που φυτεύουμε βάζουμε κοντά στο ρίζωμα, αλλά όχι σε επαφή με αυτό, λίγο πλήρες λίπασμα. 

Αν πρόκειται να φυτέψουμε στο χώμα του κήπου, πρώτα το σκαλίζουμε σε βάθος (20-30 εκ.) και το εμπλουτίζουμε με ελαφρόπετρα (1-2 φτυαριές ανά τετραγωνικό μέτρο συνήθως φτάνουν) και άφθονη καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ. 

Δώστε σημασία στην καλή στράγγιση. Η ανεμώνη αγαπά την υγρασία αλλά όχι το στάσιμο νερό. Ποτίζουμε όποτε δούμε ότι το χώμα πάει να στεγνώσει. 

Δείτε ακόμη: 

Βολβοί που φυτεύονται το φθινόπωρο

Φρέζιες

«Έσκασαν» τα ζουμπούλια

Πότε βάζουμε λίπασμα στους βολβούς;

Οταν οι βολβοί τελειώσουν.

Πώς δεν πρέπει να γίνονται οι μεταφυτεύσεις

Το φθινόπωρο είναι εποχή που προσφέρεται για μεταφυτεύσεις. Δηλαδή είναι εποχή κατάλληλη για να βγάλεις ένα φυτό από ένα μέρος και να το πας κάπου αλλού. Ειδικά για τα φυλλοβόλα φυτά όμως, συμφέρει να περιμένει κανείς λίγες εβδομάδες. Γιατί το χειμώνα, αφού πέσουν τα φύλλα τους, η μεταφύτευση είναι πιο σίγουρη και οπωσδήποτε πιο εύκολη. 

Λένε ότι είναι προτιμότερο να αναφέρει κανείς τα θετικά και να αποφεύγει τα αρνητικά όμως στην περίπτωση μας, μάλλον αξίζει να κάνουμε μια εξαίρεση. 

Δείτε λοιπόν πατώντας εδώ, με ποιό τρόπο δεν πρέπει να γίνονται οι μεταφυτεύσεις. Ο σύνδεσμος θα σας μεταφέρει στο ιστολόγιο Βιόκηπος-Βιοπράσινο.   

Κλαδέματα

Ψάχνοντας τα στατιστικά του μπλογκ είδα πολλές ερωτήσεις σχετικές με το κλάδεμα. Αυτό ήταν η αφορμή για να ξαναδώ τι υπάρχει εδώ μέσα σχετικό με το κλάδεμα. 

Έτσι πήγα στο θέμα «Πότε κλαδεύουμε» και του έκανα μερικές προσθήκες και διορθώσεις γιατί μου φάνηκε ότι τουλάχιστον ένα σημείο του δεν ήταν αρκετά κατανοητό. Οποιος ενδιαφέρεται για το κλάδεμα ας το επισκεφθεί: Πότε κλαδεύουμε; 

Κάποιος ρώτησε 18. Κλάδεμα νεραντζιάς

Ένας αναγνώστης θέλει να μάθει πότε να κλαδέψει τις νεραντζιές του: 

«Έχω 4 νεραντζιές στο πεζοδρόμιο του σπιτιού μου με μεγάλο όγκο και ύψος που φτάνει μέχρι τον πρώτο όροφο. Δεν τις έχω κλαδέψει ποτέ και παρατηρώ στο εσωτερικό τους ξερά κλαδάκια. Επίσης έχω τσακώσει πολλές φορές περαστικούς να κόβουν κλαριά από τα χαμηλά. Θέλω να κάνω ένα ελαφρύ κλάδεμα για να ανανεωθούν χωρίς όμως να χάσουν από τον όγκο τους. Δεν θέλω να απευθυνθώ στο δήμο γιατί έχω δει να κλαδεύουν και μου φαίνονται λίγο "ταλιμπάν" (κόβουν ότι να 'ναι και γρήγορα-γρήγορα να ξεμπερδεύουν). Πότε να επιχειρήσω το κλάδεμα; Θεωρείτε σκόπιμο να προσπαθήσω να δημιουργήσω το γνωστό κύπελο με κεντρικούς βραχίονες έστω και σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξής τους;»

Η καλύτερη στιγμή για να κάνετε το ελαφρύ κλάδεμα που αναφέρετε, είναι η αρχή της άνοιξης. Μπορεί αυτές τις μέρες να έχει ζέστη αλλά κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει σε λίγες εβδομάδες και η νεραντζιά, όπως και τα περισσότερο εσπεριδοειδή, ανταποκρίνονται στο κλάδεμα δίνοντας άφθονη νεαρή και ευαίσθητη στο κρύο βλάστηση. 

Αν τα δέντρα σας είναι ήδη μεγάλα και ογκώδη θα είναι κρίμα να αφαιρέσετε όλη τη βλάστηση για να φτιάξετε τώρα, απ' την αρχή, ένα νέο σκελετό («το κύπελλο με τους κεντρικούς βραχίονες», εννοώ). Αν σας ικανοποιεί όπως είναι γιατί να πειράξετε τα δέντρα; 

Μια γέρικη νεραντζιά που κλαδεύτηκε δραστικά και γέμισε νεαρή βλάστηση. Η φωτογραφία τραβήχτηκε κάποιο Μάιο. 

ΜΙα άλλη νεραντζιά με την «κανονική» φυλλωσιά της. Δηλαδή αυτή που αρμόζει στην ηλικία της. Το συγκεκριμένο δέντρο βρίσκεται στον Διομήδειο Βοτανικό κήπο, δίπλα στον διάδρομα και έτσι δεν χρειάζεται ειδικό κλάδεμα για να μην ενοχλεί τους περαστικούς. 

Τα ξερά κλαδάκια στο εσωτερικό του φυτού εμφανίζονται εκεί επειδή δεν φτάνει εκεί το φως του ήλιου. Αφού οι νεραντζιές σας είναι μεγάλες υποψιάζομαι ότι θα υπάρχουν πολλά ξερά, οπότε θα έχετε και αρκετή δουλειά. 

Επιτρέψτε μου και ένα σχόλιο σχετικό με τους περαστικούς. Οι νεραντζιές είναι πολύ καλά δέντρα για τα πεζοδρόμια των πόλεων της νότιας Ελλάδας, γιατί αντέχουν στην ξηρασία, δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από εχθρούς και ασθένειες και επιπλέον έχουν αρωματικά άνθη και όμορφους καρπούς. Αν έχουν ένα μειονέκτημα, αυτό είναι το ύψος τους. Τα χαμηλότερα κλαδιά τους πρέπει να ξεκινούν από ύψος μεγαλύτερο των 2,5 μ. για να μην ενοχλούν τους περαστικούς.  

Κάποιος ρώτησε 17. Πρόβλημα στις πορτοκαλιές.

Ο αναγνώστης Γ.Ο. έστειλε ένα e-mail γιατί οι πορτοκαλιές τους παρουσιάζουν προβλήματα. 

«Έχω 12 πορτοκαλιές ηλικίας τουλάχιστον 13-14 χρονών. Πέντε από αυτές υποφέρουν σε άσχημο βαθμό από τροφοπενία αζώτου και σιδήρου. Στον κήπο μου σκορπίστηκε δυστυχώς, μεγάλη ποσότητα στάχτης που μάλλον είναι η πηγή του προβλήματος. Δεδομένης της εποχής που βρισκόμαστε, μπορώ να βάλω νιτρική αμμωνία; Μήπως θα ήταν καλύτερη λύση ο ψεκασμός με διαφυλλικό λίπασμα με βάση το άζωτο; Αν τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι κατάλληλο, θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω κάποιο άλλο λίπασμα με άλλες αναλογίες Ν-P-K και ποιό και σε ποιά μορφή; 

Στα ίδια δέντρα, αν και έχουν πολλά πορτοκάλια που ωριμάζουν σιγά σιγά, αυτά πέφτουν συνεχώς πριν καν αλλάξει το χρώμα τους και αναρωτιέμαι μήπως αιτία γι αυτό είναι οι τροφοπενίες.»

Η στάχτη είναι καλή για τον κήπο αλλά με μέτρο. Μάλλον αυτή είναι η αιτία του προβλήματος, όπως το λέτε και εσείς.

Η στάχτη έχει την ικανότητα να μειώνει την οξύτητα του εδάφους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει τροφοπενία σιδήρου. Είναι όμως ένα καλό υλικό όταν χρησιμοποιείται με μέτρο γιατί προσθέτει στο έδαφος μεταλλικά στοιχεία χρήσιμα στα φυτά. Πάντα όμως πρέπει να προέρχεται από μη επεξεργασμένη ξυλεία. 

Θα ήταν λάθος να δώσετε τώρα, άζωτο στα δέντρα σας γιατί η νέα βλάστηση που θα εμφανιστεί γρήγορα, θα κινδυνεύσει να καταστραφεί το χειμώνα. Απ’ την άλλη μεριά υπάρχει το πρόβλημα του πώς θα τα βγάλουν πέρα τα δέντρα με το κρύο του χειμώνα, αν δεν έχουν τροφή. Η πρότασή μου είναι η εξής: 

Βάλτε θειικό σίδηρο (καραμπογιά) στο χώμα γύρω από κάθε δέντρο για να διορθώσετε την τροφοπενία σιδήρου. 

Ψεκάστε τα όλα με κάποιο σκεύασμα με βάση τα φύκια (π.χ. Acadian) για να δυναμώσει η αντοχή και άμυνά τους στο κρύο. Έτσι θα έχετε βάσιμες ελπίδες ότι θα σωθούν τα δέντρα. 

Σπείρετε στο «χωράφι» σας ένα ψυχανθές (π.χ. φακές) για να διορθώσετε τη ζημιά της υπερβολικής στάχτης. Προς το τέλος του χειμώνα ή όταν ανθίσουν τα ψυχανθή, ενσωματώστε τα στο έδαφος του περιβολιού με σκάλισμα ή φρεζάρισμα. 

Όταν θα αρχίσει η άνοιξη, δώστε σε όλα τα δέντρα μία δόση από πλήρες λίπασμα. 

Όλα αυτά δεν είναι σίγουρο ότι θα αποκαταστήσουν τη ζημιά 100 %, όμως σίγουρα κάτι θα καταφέρουν. 

Όσο για τα πορτοκάλια, να ξέρετε ότι το χρώμα τους δεν είναι κριτήριο ωριμότητας. Σίγουρα η τροφοπενία μπορεί να προκαλέσει την πτώση των καρπών όμως μπορεί και να ωρίμασαν. Σε κάθε περίπτωση, μαζέψτε τα. Μην τα αφήσετε να εξαντλήσουν το δέντρο περισσότερο. Επίσης απομακρύνετε τα πεσμένα από το χώμα γύρω τους. 

Κάποιος έψαχνε 4. Τι φυτά αντέχουν στο κλιμακοστάσιο;

Ένα κλειστό κλιμακοστάσιο το οποίο δεν έχει ιδιαίτερη θέρμανση και έχει παράθυρα για να μπαίνει φως μπορεί να φιλοξενήσει αρκετά από τα φυτά που ονομάζουμε εσωτερικού χώρου. Σε έναν τέτοιο χώρο η θερμοκρασία δεν θα πέφτει ποτέ κάτω από τους 6-7 ℃. Να μερικά κατάλληλα είδη που μπορεί κανείς να βρει εύκολα στα φυτώρια και τα κέντρα κήπου:  

• Σεφφλέρα.
• Φίκος μπένζαμιν και ο φίκος λυράτα.
• Διάφορα είδη φιλόδεντρου. Πρόκειται για αναρριχώμενα φυτά που καταλαμβάνουν αρκετό χώρο.
• Διάφορα είδη δράκαινας (π.χ. μαρτζινάτα, ντερεμένσις κ.ά.) που εικονίζονται στη συνέχεια, 

                 

• Συγκόνιο, είναι και αυτό αναρριχώμενο, αλλά τα φύλλα του είναι μικρά και έτσι μπορεί κανείς να το χαρακτηρίσει, «συμμαζεμένο» φυτό.

•  Πόθος, αναρριχώμενο και «συμμαζεμένο», και αυτό.

•  Σανσεβιέρα, ένα παχύφυτο με μεγάλη αντοχή στην αμέλεια από την πλευρά του ιδιοκτήτή του.

Τα φυτά αυτά μπορούν να ευδοκιμήσουν όλο το χρόνο σε ένα κλιμακοστάσιο με τις προδιαγραφές που αναφέρονται στην αρχή του κειμένου. Περιστασιακά, μπορούν να φιλοξενηθούν εκεί ένα σωρό είδη. Για παράδειγμα, το χειμώνα μπορεί κανείς να βάλει εκεί μια γαρδένια, ένα νυχτολούλουδο, κάποιους κάκτους, για να μην πάθουν ζημιές από την παγωνιά. 

Καλή εποχή για να φυτέψουμε.

Οι φθινοπωρινές βροχές ξεκίνησαν. Το χώμα δροσίστηκε, δεν είναι πια ξερό. Κρύο και παγωνιά δεν έχουμε ακόμη. Αυτά όλα σημαίνουν ότι είναι κατάλληλη εποχή για να βάλουμε νέα φυτά στον κήπο. Ό,τι φυτέψουμε τώρα θα βρει νερό για να απλώσει τις ρίζες του ενώ η θερμοκρασία επιτρέπει την ανάπτυξη, πριν έρθει το θερμόμετρο δείξει πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. 

Τι φυτεύουμε; Ό,τι θέλουμε και είναι μέσα σε γλάστρα. 

Μπορεί να φυτέψουμε σχεδόν ό,τι θέλουμε τώρα (φωτ.Τ.Α.)

Οι εξαιρέσεις είναι εκείνα τα φυτά που σε λίγους μήνες, θα τα βρούμε στην αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές. Συγκεκριμένα πρόκειται για τα γυμνόρριζα καρποφόρα και τις γυμνόρριζες τριανταφυλλιές. Αυτά συμφέρει να τα φυτέψουμε από το Δεκέμβριο μέχρι και τον Φεβρουάριο ή και το Μάρτιο ακόμη. 

Γυμνόρριζα κλήματα σε φυτώριο. Ό,τι είναι γυμνόρριζο φυτεύεται το χειμώνα. (φωτ.Δ.Α.)

Τώρα, μια μέρα που το χώμα δεν θα είναι λασπωμένο θα ανοίξουμε έναν λάκκο 2 φορές μεγαλύτερο από τον όγκο της μπάλλας χώματος του φυτού μας και το βάζουμε εκεί. Προσοχή θέλουν τα εξής σημεία: 

1. Δεν βάζουμε το φυτό βαθειά στο χώμα. Θέλουμε να είναι στο βάθος που ήταν και πριν. Ο σκοπός μας είναι να το φυτέψουμε και όχι να το θάψουμε. 

2. Οταν το νέο φυτό μπει στη θέση του, δεν πατάμε το χώμα γύρω του. Ποτίζουμε και εφ όσον κατέβει το χώμα, συμπληρώνουμε με όσο είναι απαραίτητο. 

Σχετική ανάρτηση είναι και αυτή.

Οκτώβριος. Γίνονται τώρα.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

Είναι καλή περίοδος για να φυτέψουμε νέα φυτά στον κήπο. Εξαίρεση στον κανόνα είναι τα νεαρά καρποφόρα και τριανταφυλλιές. Αυτά σε 2 μήνες περίπου θα εμφανιστούν στην αγορά γυμνόρριζα, οπότε η τιμή τους θα είναι σημαντικά μικρότερη. 

Μπορούμε ακόμη να φυτέψουμε βολβούς, δηλαδή φρέζιες, τουλίπες κ.λπ.

Είναι πολύ πιθανό κάποια καλλωπιστικά όπως η γλυσίνα και η πασχαλιά να παρουσιάσουν και μια δεύτερη ανθοφορία. Δεν τρελλάθηκαν, είναι κάτι φυσιολογικό. 

Μπορούμε ακόμη να κλαδέψουμε ελαφρά τις μπορντούρες.    

Μέσα στον Οκτώβριο θα κάνουμε την τελευταία λίπανση της σεζόν στα γλαστρικά φυτά. Η επόμενη θα γίνει την άνοιξη. 

Ελέγχουμε τα στηρίγματα και ανανεώνουμε τα δεσίματα σε καλλωπιστικά,  καρποφόρα και αναρριχώμενα.

Μπορούμε να κάνουμε χλωρή λίπανση στο περιβόλι μας. Σπέρνουμε κάποιο ψυχανθές (φακές, π.χ.) και λίγο πριν ανθήσει σκαλίζουμε το έδαφος ενσωματώνοντας σε αυτό τα φυτά. Έτσι το βελτιώνουμε το χώμα του περιβολιού και αναπληρώνουμε ένα σημαντικό μέρος των θρεπτικών στοιχείων που κατανάλωσαν τα λαχανικά του καλοκαιριού.

Από τα καρποφόρα που έδωσαν καρπούς νωρίτερα απομακρύνουμε όσους δεν πρόλαβαν να ωριμάσουν και μαζεύουμε από το έδαφος όσους έπεσαν. 

Σκαλίζουμε το χώμα γύρω από τα καρποφόρα και απλώνουμε χωνεμένη κοπριά. 

Προετοιμαζόμαστε για τη συλλογή της ελιάς. Τα ελαιόδεντρα κλαδεύονται μετά τη συγκομιδή. Η χρονική στιγμή της συλλογής και του κλαδέματος διαφέρουν από τόπο σε τόπο. Ανάλογα με το κλίμα της περιοχής και άλλους παράγοντες, οι εργασίες αυτές μπορεί να γίνουν από τον Οκτώβριο ή και πολύ αργότερα, το Δεκέμβριο για παράδειγμα. 

Φυτεύουμε σκόρδα και αγκινάριες. 

Ελέγχουμε τακτικά τις παγίδες για τη μύγα της Μεσογείου και το δάκο. 

Βάζουμε παγίδες μπύρας για τα σαλιγκάρια.